بلخ متمدن؛ بی سینما است

«بلخ» یکی قدیمی‌ترین شهر‌های «افغانستان» که گذشته‌ی گهربار در زمینه فرهنگ و هنر در «افغانستان» داشته است. اما امروز وضعیت کار های هنری بخصوص سینما در این ولایت به دست فراموشی سپرده شده و به یک شهر بی سینما شهرت یافته است.

در گذشته، درسطح کشور فقط یک موسسه فیلم‌سازی دولتی به‌نام ریاست افغان فیلم بود. که در ولایات نیز مدیریت افغان فیلم را در چارچوب ساختاری ریاست های اطلاعات و فرهنگ داشتند که  تمام کارهای تولید در عرصه فیلم و فیلم‌سازی را فقط دولت انجام می‌داد و کدام نهاد خصوصی وجود نداشت.

با آمدن نظام جدید در افغانستان برای فیلم سازان مجال داده شد تا نهاد های خصوصی را راه اندازی نموده و موسسه‌شان را ثبت نماید،‌ که این اقدام برای پیشرفت سینما بود! تا صنعت سینما ازانحصار دولت بیرون آید و مردم علاقه مند نیز بتواند فیلم بسازد و آثار تولید نماید. که در ولایت بلخ هم موسساتی خودشان را ثبت کردن. در گذشته ما در ولایت بلخ دو صالون سینمایی به نام‌های «سینما تیاتر بلخ» و «سینما تیاتر مزار» داشتیم که «سینما تیاتر مزار» دولتی و «سینما تیاتر بلخ» خصوصی بود. اما با خراب شدن وضعیت، سینما‌ها در سطح کشور فروپاشید و سینما های مزارشریف نیز به مرکز تجارتی و صالون ورزش تبدیل شدند که تا امروز به همین شکل ادامه دارد.

در زمان سابق، سینما نزد دولت (زمان ظاهر شاه و داوود خان) از اهمیت بالا برخوردار بود که درولایت بلخ، حتا در هر ولسوالی زمینی از طرف دولت برای سینما داده شده بود. مثلا: در بلخ، دهدادی که برعلاوه مردم برای نطامیان نیز سینما موجود بود، کود برق که هم تعمیر داشت و هم سینمایی بهاری، تفحصات که امروز ریاست معدن قرار دارد.

اما امروز، در ولابت بلخ برعلاوه همه موارد حتی یک صالون سینما وجود ندارد که مردمان و دوست‌داران هنر هفتم فیلم های‌مورد علاقه‌شان را در آ‌ن‌جا تماشا نماید. برای بلخی که دارای سابقه فرهنگی و ادبی است و یکی از شهر‌های بزرگ افغانستان نیز به شمار می‌رود بسیار جای تاسف است که حتی یک صالون سینمایی وجود ندراد!

ذبیح الله آریایی؛ آمر فرهنگ و هنر ولایت بلخ میگوید: "مدیریت افغان فیلم در گذشته از سوی دولت حمایت می‌شد و بودجه‌ی برای این نهاد تخصیص می‌یافت. تشکیل افغان فیلم درگذشته بیشتر بود و تولیدات بسیار بالای داشتند که فیلم های تولید شده از طریق تلویزیون ملی نشر می‌شدند. تمام امکانات و تجهیزات لازم، از طرف خود دولت برای افغان فیلم فراهم می‌شد. اما متاسفانه در این اواخر از سوی دولت هیچ‌گونه حمایت و تخصیصی برای افغان فیلم اختصاص داده نمی‌شود و افغان فیلم فعلا نقش کنترول و نظارتی را داشته و بنابر نبود امکانات و تجهیزات، تولیدی ندارد. اکثرا نهاد ها امروز خصوصی شده و در ولایت بلخ نیز نهاد ها و موسسات خصوصی تولید فیلم راه اندازی شده است که افغان فیلم از این موسسات نظارت می کند. در سطح ولایت بلخ تقریبا هشت تا ده موسسه سینمایی فعالیت می‌نماید که میتوان از (کسرا پرودکشن، یارمن پرودکش، طاهر فیلم سازی، رسالت فیلم، کوروش فیلم، نگین فیلم و... را نام برد".

آقای آریایی هم‌چنان می‌گوید: "در خود بلخ فیلم‌های بلند با مدت زمان بیشتر از یک ساعت نیز تولید می‌شود. درسال گذشته شاهد افتتاح چندین فیلم از جمله «آخرین نگاه» که به حمایت از نیروی‌های امنیتی ساخته شده بود قرار داشتیم. در زمان والی قبلی «عطامحمد نور» سینماگران بلخ چندین بار برای تشویق و تحسین از سوی آقای «نور» دعوت شد حتا زمینی را برای فعالیت های سینمایی وعده داده بودند".

در همین حال صالح محمد خلیق؛ ریس اطلاعات و فرهنگ ولایت بلخ می‌گوید: "از دولت باید انتظار نداشته باشیم چون دولت همه کارهای در بخش تولید فیلم را به سکتور های خصوصی واگذار نموده که نهاد های فیلم سازی خصوصی می‌تواند آزادانه تولیدات هنری داشته باشد". گرچه آقای خلیق از عدم همکاری دولت در بخش هنر انتقاد می‌کند اما می‌گوید که "مدیریت افغان فیلم امروز دیگر فیلم تولید نمی‌کند بلکه این نهاد دولتی فقط می‌تواند با موسسات خصوصی همکاری نماید و نظارت کند. وی می‌افزاید که نهاد های خصوصی و دولتی باید بگونه مشترک باهم کار کند تا سینمای کشور مانند سابق سرپای ایستاد شود".

با توجه به این‌که هنر هفتم در افغانستان بصورت درستش جا نه‌افتاده و تفکر سینمایی در سطح کشور وجود ندارد که در شهر مزارشیف از مردم انتظار این مورد نمی‌رود.

محمد صادق سرمست زاده؛ مدیر افغان فیلم ولایت بلخ می‌گوید: "از این‌که در سطح کشور دانش سینمایی بسیار اندک و یا هیچ وجود ندارد، فیستیوال ها یا جشنواره‌های سینمایی در کشورما برگزار نمی‌شود، و منتقدین برجسته و مرکز تخصصی در عرصه هنر هفتم در کشور موجود نیست که این همه عامل باعث فرپاشی و بحران سینمایی شده است".

سرمست زاده از نبود صالون های سینمایی و عدم همکاری دولت با فیلم‌سازان شکابت دارد و می افزاید که این دلایل از قدرت سینماگران می‌کاهد و سینماگران به تنهایی نمی‌تواند که از پس تولید فیلم های با کیفیت که مردم انتظارش را دارد برآید! سرمست زاده از دیر زمانه‌ها است که در بلخ به حیث مدیر افغان فیلم ایفای وظیفه میکند و خود نیز سینماگر پرتلاش است که چندین فیلم بلند را ساخته است که جدیدترین فیلم اش «راه سپید» می‌باشد.

ادریس یکی از دی‌وی‌دی فروشان می‌گوید: "امروز اصلا فیلم افغانی نداریم که مردم بیاید بخرد بلکه بیشتر کسانی که برای خرید فیلم نزد ما مراجعه می‌کند اکثریت جوانان است و آنها نیز از فیلم های خارجی پشتیبانی می کند. بخاطریکه در داخل کشور ما آن چنان فیلمی نداریم که مردم را راضی نماید بنابر این مردم خوش ندارد از فیم های داخلی استفاده نماید".

حسین داد وحدت یک از علاقه مندان سینما می‌گوید:"از تولیدات داخلی استفاده نکردم و علاقه‌مندی هم ندارم که استفاده کنم، چون آثار هنری داخلی ما از هر لحاظ در سطح پایین قرار دارد و ما نمی‌توانیم با دیگر کشور ها مقایسه کنیم.

از این رو برای افغانستان دشوار به نظر می رسد که روزی بتواند به سینمایی منطقه و جهان رقابت نماید اما با توجه به فیلم‌های که در همین سال‌ها ساخته شده است دیده می‌شود که آینده سینما روشن است ولی بستگی به حمایت دولت و ملت دار که دولت افغانستان اخیرا از تخصیص 14 میلیون دالر درسال برای رشد فرهنگ و هنر در کشور خبر می دهد. 

نویسنده: حبیب اختری

کاپی با ذکر منبع!!!!!